«Σε αναγνωρίζω ως σημαντικό στη ζωή μου». Η αξία της συναισθηματικής ανταπόκρισης στη σχέση με τα παιδιά.

Πόσο σημαντικό είναι για την ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού να αισθάνεται σημαντικό για τους γονείς του; Αυτή η αίσθηση της αυτοαξίας δομείται από πολύ μικρή ηλικία, από την ώρα που το βρέφος θα αντικρίσει το βλέμμα της μητέρας του και θα αισθανθεί ότι οι δυο τους είναι όλος του ο κόσμος.

Η αξία της συναισθηματικής ανταπόκρισης του γονέα προς το παιδί συνίσταται στο να δίνει ο γονέας το μήνυμα προς αυτό ότι η έκφραση των συναισθηματικών αναγκών του θα αναγνωριστούν και θα ικανοποιηθούν επαρκώς. Το να ανταποκρίνεται ένας γονέας σημαίνει να αντιλαμβάνεται τι είναι αυτό που προσπαθεί να του επικοινωνήσει το παιδί του με τη συμπεριφορά του. Ποια ανάγκη εκφράζεται όταν αυτό κλαίει έντονα, όταν θυμώνει και φωνάζει, όταν αρνείται να φάει ή όταν φέρεται με επιθετικό τρόπο. Η συναισθηματική παρουσία και συνέπεια του γονέα αποτυπώνεται στη σχέση με το παιδί του με το να αντιληφθεί την ανάγκη του  και να απαντήσει κατάλληλα σε αυτή. Να πράξει έτσι ώστε να δώσει στο παιδί να καταλάβει ότι η ανάγκη του έγινε αντιληπτή. Είτε πρόκειται για μια στοργική αγκαλιά, είτε πρόκειται για την προστασία από στρεσσογόνες για το παιδί συνθήκες, είτε πρόκειται για τη διακριτική παρουσία και ηρεμία του γονέα στα ξεσπάσματα θυμού του παιδιού.

Το να ανταποκρίνεται ένας γονέας σημαίνει να ακολουθεί το παιδί στα ενδιαφέροντα του, να μιλάει τη γλώσσα του, να βρίσκει κοινούς κώδικες επικοινωνίας που ενδυναμώνουν την σχέση τους. Να εντοπίζει τα σημάδια που του επικοινωνεί το παιδί του όταν γυρνά από το σχολείο μελαγχολικό, όταν αρνείται να συμμετέχει σε συλλογικές δραστηριότητες, όταν είναι μοναχικό ή όταν έχει πτώση στη σχολική επίδοση. Κάθε συμπεριφορά, κάθε βλέμμα, κάθε κίνηση είναι μία πράξη επικοινωνίας. Κάθε δάκρυ, κάθε φοβισμένη ματιά, κάθε ξαφνικό νυχτερινό ξύπνημα, κάθε θυμωμένο σκούντημα είναι ένας τρόπος επικοινωνίας που χρειάζεται έναν γονέα που θα το λάβει υπόψη.

Με το να είναι ο γονέας σε συναισθηματική ετοιμότητα, μπορεί να αντιληφθεί την ανάγκη του παιδιού για εγγύτητα, για αγκαλιά, για παρηγοριά, για ξεκούραση, για φροντίδα. Με το να συναισθάνεται το παιδί του, του δείχνει τον τρόπο να μάθει να φροντίζει μόνο του για την ικανοποίηση των συναισθηματικών του αναγκών μέσα στις σχέσεις που θα δομήσει στο μέλλον.

Η συναισθηματική ανταπόκριση του γονέα συντελεί στην δόμηση της εσωτερικής συνεκτικότητας και της θετικής αυτοεικόνας του παιδιού. Η αίσθηση της εμπιστοσύνης, της ασφάλειας και του σεβασμού χρειάζεται να προωθείται, να ενυπάρχει και να ενδυναμώνεται μέσα σε όλο το δίκτυο των οικογενειακών σχέσεων, από την γονεϊκή, την συντροφική έως την αδελφική σχέση των παιδιών. Όταν το οικογενειακό μοτίβο επικοινωνίας και σχέσης δομείται με τέτοιο τρόπο, πιθανά τα παιδιά να αναζητήσουν και στις μελλοντικές τους σχέσεις, ανθρώπους που τα σέβονται και τα εκτιμούν. Η βιωμένη αίσθηση ασφάλειας και εμπιστοσύνης αποτελεί ένα πολύτιμο εφόδιο για τα παιδιά στη μελλοντική ενήλικη ζωή.

Όταν ο γονέας κρατήσει σταθερά ανοιχτό τον δίαυλο επικοινωνίας με το παιδί του, αυτά μπορούν εκεί να εναποθέσουν, να εκφράσουν και να μεταβολίσουν τις ανάγκες τους όπως αυτές προκύπτουν μέσα από το μεγάλωμα τους.

Φανή Τζίκα

Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια

Οικογενειακή θεραπεύτρια

Επιστημονική συνεργάτης της Attachment Parenting Hellas