“Η προοπτική της Θετικής Διαπαιδαγώγησης στη σχέση με τα παιδιά. Attachment Parenting και οικογενειακή αλληλεπίδραση”.

Με ποιο τρόπο μπορούμε να προσεγγίσουμε τα παιδιά, μαθαίνοντας τους την κατανόηση, την εμπιστοσύνη, τη συνεργασία, την αξιοπρέπεια, τα όρια; Η Θετική διαπαιδαγώγηση δημιουργεί μια νέα προοπτική έναντι της παραδοσιακής διαπαιδαγώγησης με αφετηρία τον ασφαλή συναισθηματικό δεσμό ανάμεσα στο γονέα και στο παιδί του.

Συχνά η αγωνία των γονέων σχετίζεται με το πώς θα προστατέψουν το παιδί τους, πως θα του μάθουν τι είναι σωστό και τι λάθος, πώς να οριοθετήσουν την δύσκολη συμπεριφορά του και πως να αρνηθούν ή να επιτρέψουν αυτό που το παιδί τους ζητά.

Τι γίνεται στην περίπτωση που ένα τρίχρονο παιδί ζωγραφίζει τον τοίχο του δωματίου ή όταν χοροπηδά όσο πιο ψηλά μπορεί πάνω στο κρεβάτι του; Τι κάνει ο γονέας όταν το παιδί του ζητά να φάει και το τελευταίο ζαχαρωτό; Και αν ακόμη το παιδί αρνείται να κοιμηθεί την κατάλληλη ώρα ή να αποχωριστεί την πιπίλα του ή να πάει όταν χρειάζεται στην τουαλέτα; Όταν παίρνει με φωνές τα παιχνίδια της μικρότερης αδερφής του και όταν έχει ξεσπάσματα θυμού στην παιδική χαρά;

Θεμελιώδης είναι η οπτική της αποδοχής από τον γονέα της ανάγκης του παιδιού να εξερευνήσει και να πειραματιστεί  -με ασφάλεια- που είναι και ο μόνος τρόπος να βιώσει την πραγματικότητα και τα όρια της. Αυτό που χρειάζεται καταρχήν να κάνει ο γονέας είναι να είναι κοντά… Κοντά με στόχο να δημιουργήσει ένα ασφαλή συναισθηματικό και φυσικό χώρο για την εξέλιξη του παιδιού του.

Και αν η συμπεριφορά των παιδιών καλεί πολλές φορές τους γονείς να ανταποκριθούν  με το να την ελέγξουν ή να την περιορίσουν το αποτέλεσμα συνήθως είναι βραχύβιο, αφού το παιδί πολύ γρήγορα την επαναλαμβάνει. Είναι βοηθητικό για τη σχέση, ο γονέας να προσεγγίσει το παιδί κατανοώντας ποια είναι η συναισθηματική ανάγκη που δεν έχει εκφραστεί πίσω από την συμπεριφορά. Έχει ανάγκη από μεγαλύτερη αγκαλιά και εγγύτητα ή από περισσότερη αυτονόμηση και αίσθηση ότι έχει επιλογές; Έχει ανάγκη από καλύτερη προετοιμασία για τις αλλαγές στην καθημερινότητα του και περισσότερο χρόνο προσαρμογής στις εξελικτικές μεταβάσεις του; Έχει ανάγκη από πιο προβλέψιμη, σταθερή και συνεκτική ανταπόκριση των γονέων ή από πιο ελεύθερη και αυθεντική αλληλεπίδραση μαζί τους;

Το κάθε παιδί σε κάθε φάση εξέλιξης, κάθε επόμενη μέρα έχει διαφορετικές συναισθηματικές ανάγκες. Όταν ο γονέας είναι εκεί κοντά για να ανιχνεύσει την ανάγκη και να ανταποκριθεί σε αυτήν δημιουργεί σχέση εμπιστοσύνης.

Και άραγε πως μπορεί ο γονέας να θέσει όρια στο παιδί του; Φυσικά ο ρόλος του γονέα είναι να πλαισιώσει την συμπεριφορά του σχετικά με τους οικογενειακούς κανόνες. Σταδιακά το παιδί αναπτύσσει την ικανότητα να αντιλαμβάνεται τι επιτρέπεται και τι όχι χωρίς να φοβάται την τιμωρία της παράβασης ή χωρίς να αναμένει την ανταμοιβή της συνέπειας του.

Για να μάθει ένα παιδί τα όρια της πραγματικότητας του χρειάζεται δίπλα του ένα γονέα θα το βοηθήσει να ρυθμίσει τα έντονα συναισθήματα του. Όταν ένα παιδί θυμώνει χρειάζεται ένα ψύχραιμο γονέα να αναγνωρίσει και να λεκτικοποιήσει το συναίσθημα του παιδιού. Ακόμη χρειάζεται ένα γονέα που θα προσπαθήσει να προλάβει την ένταση πριν το παιδί ξεπεράσει τα όρια της αντοχής του. Ένα γονέα που να το ακολουθεί στο παιχνίδι του, που του δίνει επιλογές, που λέει συχνά «ναι», που του ζητά αυθεντικά συγνώμη, που το προετοιμάζει για την αλλαγή, που ζητά από το παιδί αυτό που χρειάζεται να κάνει, παρά απαιτεί αυτό που δεν πρέπει το παιδί να πράξει. Ένα γονέα που με διακριτικότητα, ενσυναίσθηση και κατανόηση θα αγκαλιάσει τη δύσκολη συμπεριφορά και θα είναι ο πρώτος που θα καταλάβει τις ανάγκες του.

Φανή Τζίκα

Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια

Συνεργάτης της Attachment Parenting Hellas